Học lập trình sao cho hiệu quả?

Ngày nay với sự phổ biến của máy tính cá nhân và điện thoại di động thì kỹ năng lập trình dần trở thành 1 kỹ năng mà ai cũng cần sở hữu. Vì khi bạn có kỹ năng lập trình thì bạn sẽ chủ động hơn trong việc giải quyết công việc (thích là viết ra 1 chương trình giải quyết công việc theo ý bản thân hoặc tự động hóa tác vụ công việc lặp đi lặp lại). Tuy nhiên để sở hữu kỹ năng này bạn sẽ phải học khá là vất vả. Sau đây là bài viết chia sẻ để làm sao học lập trình hiệu quả?

Đầu tiên thì mình xin chia sẻ rằng lĩnh vực lập trình rất rộng, nó bao gồm lập trình web, lập trình ứng dụng di động, lập trình mobile, lập trình game, lập trình nhúng...Và đi kèm với đó là có rất nhiều ngôn ngữ lập trình ở ngoài kia (người ta thống kê hiện đang có khoảng hơn 9000 ngôn ngữ lập trình, trong đó các ngôn ngữ lập trình phổ biến bao gồm C/C++, C#, Java, PHP, Python, Javascript...). Nên điều đầu tiên mà bạn phải biết là bạn muốn học lập trình để làm gì, sau đó mới nghĩ đến công nghệ hoặc ngôn ngữ lập trình phù hợp.

Ví dụ tôi muốn xây dựng 1 website để giới thiệu dịch vụ công ty của tôi thì tôi có thể nghĩ ngay đến PHP, CMS Wordpress cho nhẹ nhàng. Hoặc tôi muốn xây dựng ứng dụng trên desktop thì sẽ học C#, công nghệ .NET hoặc tôi muốn viết ứng dụng Android thì tôi sẽ tìm hiểu ngôn ngữ lập trình Java...

Trở lại vấn đề làm sao học lập trình sao cho hiệu quả? Thì cách nhanh nhất và hiệu quả nhất vẫn là thực hành tự viết code (tuyệt đối không copy code, nhất là mấy bạn mới bắt đầu). Ví dụ: khi đọc sách về ngôn ngữ lập trình C chẳng hạn thì bạn sẽ thấy các ví dụ trong sách rất đơn giản, dễ ẹc, tuy nhiên bạn nên gấp sách lại rồi tự code các dòng lệnh đó lên thì đôi khi thấy nó "lạ" lắm, code lỗi tùm lum, thiếu dấu ; rồi viết sai tên thư viện... Nên việc thực hành code là rất quan trọng, nó sẽ giúp bạn nhanh chóng rèn luyện kỹ năng code, phát triển tư duy giải quyết vấn đề, khả năng fix lỗi...

Tiếp theo bạn nên bắt đầu với những dự án nho nhỏ với chức năng nho nhỏ. Điều này sẽ giúp bạn có động lực để tiếp tục rèn luyện vì ít nhất bạn đã làm ra hoàn chỉnh được 1 chương trình, dù nó xấu xí và còn nhiều thiếu xót. Hãy học cách trình bày code sao cho gọn gàng, dễ hiểu, viết comment chi tiết đầy đủ để sau này khi nhìn lại code còn hiểu nó hoạt động như thế nào. 

Tiếp nữa để nhanh chóng tiến bộ "làm được việc" thì lời khuyên của tôi là bạn nên tìm 1 người thầy, 1 người đàn anh có kinh nghiệm đi trước chỉ dậy. Các cụ có câu "không thầy đố mày làm nên" thực sự rất đúng với ngành lập trình. Vì những người thầy người đàn anh đó sẽ giúp bạn chuẩn chỉ từng câu lệnh, chia sẻ các mẹo, kỹ thuật hay để tối ưu chương trình, cũng như gỡ "bí" nếu gặp vấn đề, lỗi phát sinh, đặc biệt là chia sẻ những kinh nghiệm "xương máu" (những bài học đắt giá mà không phải ai cũng chia sẻ cho bạn).